هر چند تعویض کارت گرافیک قدیمی با یک کارت جدید کار نسبتاً آسانی است اما تصمیم گیری برای چگونگی اجرای این فرایند می‌تواند کار پیچیده ای باشد. در این مطلب هر آنچه که باید درباره نصب یک کارت گرافیک جدید بدانید، به شما خواهیم گفت.
فرایند آپگرید کارت گرافیک در واقع آخرین مرحله از یک فرایند بزرگتر است. تعویض فیزیکی کارت گرافیک کار چندان پیچیده ای نیست و می‌توان این کار را در عرض چند دقیقه انجام داد.
به هر حال، تنها کاری که باید انجام دهید حذف نصب (uninstall) درایور کارت قدیمی و برداشتن خود کارت، نصب کارت جدید، وصل کردن اتصالات، نصب درایور کارت، اتصال مانیتور و شروع کار با گرافیک جدید است. سالهاست که اسلات‌های PCI Express استانداردسازی شده اند. تنها چالشی که ممکن است در این زمینه وجود داشته باشد، منبع برق (پاور) و کابل کشی است که در ادامه راجع به آن صحبت خواهیم کرد؛ همچنین جا گرفتن کارت در اسلات که باید از قبل برای آن برنامه ریزی کنید. در مجموع این فرایند چندان پیچیده نیست.

دلایل آپگرید کارت گرافیک
اگر تابحال آپگرید کارت گرافیک را انجام داده باشید، اطلاع دارید که این فرایند همیشه با یک سوال شروع می‌شود، این که آیا سیستم شما نیازی به تعویض کارت گرافیک دارد یا خیر؟ پاسخ دادن به این سوال می‌تواند کمی سخت باشد و بیشتر به نرم‌افزار شما بستگی دارد تا سخت‌افزار.
اول از همه مشخص کنید که چرا حس می‌کنید نیاز به آپگرید گرافیک دارید. فرض کنید پخش تصاویر نت‌فلیکس در حالت تمام صفحه منجر به پیکسلی شدن تصویر یا رد شدن برخی فریم‌ها می‌شود و کیفیت تصویر مطلوب شما نیست. به نظر می‌رسد که هر دوی این علائم نشان دهنده ضعف کارت گرافیک باشند چون پردازش گرافیک و ویدیو توسط GPU (واحد پردازش گرافیک) انجام می‌شود.
اما این طور نیست! ممکن است علت این مشکل ضعف در اتصال اینترنت و پهنای باند شما باشد که باعث می‌شود سیستم نتواند داده‌های ویدیویی را با سرعت مناسب دریافت کند تا تصویر را با جزئیات لازم و نرخ فریم کامل نمایش دهد. کارت‌های گرافیک امروزی حتی مدل‌هایی که در پردازشگر نصب شده اند (که به نام IGP یا پردازشگرهای گرافیکی ادغام شده شناخته می‌شوند) قدرت مورد نیاز برای انجام کارهایی مثل پخش باکیفیت تصاویر نت‌فلیکس را دارند.
اما برای تشخیص این مشکل می‌توانید محتوای مورد نظر را به سیستم خودتان دانلود کنید و به جای پخش اینترنتی، آن را از روی هارددرایو کامپیوتر پخش کنید. اگر مشکل رفع شد، می‌توانید نتیجه بگیرید که دلیل آن مشکلات پهنای باند شبکه بوده نه GPU.
سایر مواردی که ممکن است منجر به ضعف در پردازش ویدیو شود شامل پردازشگر، حافظه سیستم (رم) و‌هارد سیستم هستند بخصوص اگر هارد سیستم تقریباً پر شده یا از مدل مبتنی بر پلاتر باشد. پس اول باید مطمئن شوید که مشکل واقعاً از GPU سیستم است.

تشخیص مشکلات ناشی از GPU
بهتر است قبل از هر کاری تست بنچمارک GPU را اجرا کنید تا کند بودن یا نبودن آن مشخص شود.
گیمرها جزء افرادی هستند که راحت تر کند بودن گرافیک را تشخیص می‌دهند. چون بیشتر بازی‌های سه بعدی به اندازه ای به کارت گرافیک وابسته هستند که رزولوشن و تنظیم جزئیات گرافیکی بخش مهمی از تجربه بازی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این قابلیت‌های گرافیک و نحوه پشتیبانی از آنها توسط کارت‌های گرافیک مختلف این مطلب را مطالعه کنید.

به غیر از این حسی که با تجربه کسب می‌شود، ارزیابی کمی باید بر اساس نرخ فریم یا امتیازات اختصاصی انجام شود که توسط نرم‌افزار بنچمارک تولید می‌شود. اما قبل از شروع تست، نگاهی به برخی نکات اساسی داشته باشید از جمله مشخصات بازی که قصد اجرای آن را دارید.
بررسی الزامات سیستم که در مشخصات بازی ذکر شده گرافیک حداقلی (و احتمالاً توصیه شده) را مشخص می‌کند. برای مثال بازی Dragon Age: Inquisition که یک بازی نسبتاً سبک است حداقل نیاز به گرافیکی با 512 مگابایت حافظه از نوع AMD Radeon HD 4870 یا Nvidia GeForce 8800 دارد اما گرافیک توصیه شده AMD’s Radeon HD 7870 یا Radeon R9 270 یا Nvidia’s GeForce GTX 660 با 2 گیگابایت و یا کارت‌های بهتر است. اینها جزء گرافیک‌های نسبتاً قدیمی هستند و کارت‌های مدرن نباید مشکلی با این بازی داشته باشند.
اما برای بازی‌های جدیدتری مثل نسخه جدید Call of Duty کارت‌های توصیه شده یا حداقلی کارت‌های مدرن و پیشرفته تر هستند. در چنین حالتی اگر گرافیک سیستم شما قدیمی باشد ملزم به برقراری یک توازن بین کیفیت و سرعت هستید. مثلاً می‌توانید بازی را با جزئیات گرافیکی کمتر یا رزولوشن پایین تر اجرا کنید. اما کجا باید این مرز را ترسیم کرد؟ و چطور می‌توان عملکرد گرافیک خریداری شده با گرافیکی که همین حالا دارید را مقایسه کنید؟ اینجاست که بحث بنچمارک وارد عمل می‌شود.

آموزش تست کارت گرافیک
در زمینه گرافیک، بنچمارک به معنی اجرای یکسری کارهای گرافیکی برای تخمین مدت زمان سپری شده جهت اجرای این کارها توسط سخت‌افزار مورد نظر است یا کیفیت خروجی تولید شده در یک بازه زمانی خاص. در بسیاری از مطالبی که سخت‌افزارهای مختلف را بررسی می‌کنند، نتایج به دست آمده برای بنچمارک این سخت افزارها مشاهده می‌شود و علاقمندان کامپیوتر هم از این نتایج به عنوان معیار مقایسه چنین محصولاتی استفاده می‌کنند. بعضی از کاربران هم برای اینکه برتری سخت‌افزارهای خودشان را به دیگران نشان دهند از بنچمارک استفاده می‌کنند بخصوص در زمینه اورکلاک.
برای کاربرد مورد نظر ما بنچمارک می‌تواند هم معیار مقایسه کارت‌های گرافیک باشد و هم متدی برای بررسی عملکرد یک کارت گرافیک خاص. در حال حاضر بهترین و پرکاربردترین ابزار تست گرافیک، 3DMark از UL است. نسخه Basic این نرم‌افزار رایگان و نسخه Advanced آن که شامل تست‌ها و ابزارهای بسیار بیشتری است، معمولاً به قیمت 29.99 دلار فروخته می‌شود (که البته بسیاری از مواقع با قیمت پایین تر هم عرضه می‌شود). با این حال نسخه رایگان این نرم‌افزار هم می‌تواند امتیاز کلی، امتیاز گرافیک در هر تست و نرخ فریم بر ثانیه به دست آمده در هر تست را مشخص کند.

نسخه Basic از 3DMark تنها از طریق Steam قابل دانلود است و 3DMark Demo نام دارد. اجرای این نرم‌افزار کاملاً آسان است، کافیست نرم‌افزار را نصب کنید، انتخاب‌های لازم را انجام دهید و روی دکمه RUN کلیک کنید. هر وقت آماده اجرای بنچمارک شدید، سیستم را ریبوت کرده، همه برنامه‌های باز را ببندید و هنگام اجرای تست با کامپیوتر کار نکنید.
3DMark شامل زیرمجموعه‌های مختلفی است. برای تست گرافیک مجزا، از زیرمجموعه 3DMark Fire Strike استفاده می‌کنیم. عدد مربوط به نرخ فریم هم اهمیت زیادی دارد زیرا هر عددی کمتر از 30 فریم بر ثانیه می‌تواند منجر به اختلال در نمایش فریم‌ها شود و کیفیت پخش انیمیشن را کاهش دهد. با این حال Fire Strike فقط یک تست است و نمی‌توان گفت که در تمام بازی‌ها تاثیرگذار است. از طرفی به دست آمدن نرخ فریم 30 ثانیه تضمینی برای رسیدن به این عدد در سایر بازی‌ها نیست. این عدد بیشتر به عنوان یک معیار مقایسه کاربرد دارد. امتیاز Graphics Score هم عددی برای مقایسه عملکرد یک کارت گرافیک با کارت گرافیک دیگر است.

اگر به دنبال یک نرم‌افزار کاملاً رایگان هستید، بنچمارک‌های Unigine را تست کنید. برای حدود یک دهه نسخه‌های مختلف از تست Heaven این بنچمارک به عنوان معیار مقایسه کارت‌های گرافیک مورد استفاده قرار می‌گرفت اما تست Valley سال 2013 و تست‌های جدیدتر Unigine و Superposition (که مناسب VR هم هست) از بهترین نسخه‌های آن هستند.

در تمام این موارد، کلیت کار شبیه به 3DMark است. برنامه را بارگذاری می‌کنید، پارامترهای تست را انتخاب می‌کنید، اجازه می‌دهید برنامه اجرا شود تا امتیاز گرافیک به همراه مقادیر حداقل، حداکثر و متوسط نرخ فریم را دریافت کنید. البته تست Superposition نتایج مربوط به میزان استفاده و دمای GPU را هم نشان می‌دهد که می‌توانند مفید باشند.

از نظر پارامترهای انتخابی بهتر است کار را با پارامترهای پیش فرض شروع کنید. برای آشنایی با این پارامترها می‌توانید به این مقاله رجوع کنید.
در هر صورت باید مطمئن شوید که در تست‌های مختلف پارامترهای یکسانی را انتخاب می‌کنید در غیر این صورت نمی‌توانید مقایسه معناداری بین کارت‌های مختلف انجام دهید. اگر می‌خواهید اعداد به دست آمده قابل مقایسه باشند، باید همواره رزولوشن یکسانی را تست کرده و از تنظیمات مشابهی استفاده کنید در غیر این صورت اعداد به دست آمده برای کارت‌های مختلف قابل مقایسه نیستند.
اگر شما هم از تنظیماتی مشابه آنچه ما در بررسی‌های کارت گرافیک انجام می‌دهیم، استفاده کنید اعداد به دست آمده کاملاً گویا خواهند بود. همچنین می‌توانید عملکرد کارت گرافیک خودتان در مقایسه با کارت‌های جدید را مقایسه کنید (به هر حال خود شما نمی‌توانید یک کارت گرافیک جدید را روی کامپیوترتان تست کنید مگر اینکه آن را خریداری کنید یا از کسی قرض بگیرید). همچنین می‌توانید تست کنید که کارت گرافیک شما در چه مواقعی می‌تواند از میانگین 30 فریم بر ثانیه عبور کند. اما باز هم توجه داشته باشید که رسیدن به عدد 30 فریم بر ثانیه در یک تست یا بازی خاص تضمینی برای رسیدن به همین اعداد در یک بازی دیگر نیست.
برخی از بازی‌های کامپیوتری روتین‌های خاصی برای بنچمارک دارند. ما هم از این تست‌ها در بررسی کارت‌های گرافیک استفاده کردیم (مقاله مربوط به نحوه تست را مشاهده کنید). برخی بازی‌های جدیدی که شامل روتین‌های بنچمارک داخلی هستند و بنچمارک آنها به راحتی قابل اجرا است عبارتند از: Tomb Raider، Far Cry، Metro و Hitman. می‌توانید با استفاده از برنامه تستی که در خود بازی وجود دارد یک صحنه کوتاه را به صورت آزمایشی بازی کنید تا خود بازی بر اساس جزئیات تنظیم شده و رزولوشن تصویر نرخ فریم را گزارش بدهد.
با بررسی اعداد به دست آمده از طریق این تست‌ها می‌توانید قضاوت کنید که به ارتقاء نیاز دارید یا خیر. در این صورت نوبت به انتخاب کارت گرافیک می‌رسد. توصیه می‌کنیم جهت انتخاب کارت گرافیک برای بازی‌های 1080p این مقاله و برای بازی‌های 4K این مقاله را بررسی کنید.
اما همانطور که قبلاً گفته شد پیش از این که وارد مراحلی مثل نصب گرافیک جدید و درایورها شوید باید به چند نکته فکر کنید.

قدرت منبع تغذیه
هر چند گرافیک‌های ادغام شده نیروی مورد نیاز را از پردازشگر دریافت می‌کنند اما خیلی از گرافیک‌های PCI Express چنان انرژی از منبع تغذیه کامپیوتر شما استخراج می‌کنند که ممکن است این منبع قادر به پشتیبانی از آنها نباشد. بنابراین قبل از پرداختن به این مسئله بهتر است میزان مصرف انرژی کامپیوترتان را ارزیابی کنید.
یک کامپیوتر دسک تاپ معمولی می‌تواند بین 60 تا 600 وات انرژی مصرف کند اما میزان مصرف برق به مقدار زیادی بستگی به تنظیمات سخت افزاری و نرم افزارهای مورد استفاده دارد. به عنوان مثال یک بازی جدید با رزولوشن 4 نسبت به کامپیوتری که در محیط مایکروسافت ورد به حالت idle درآمده انرژی بسیار بیشتری مصرف می‌کند.
هنگام ارزیابی میزان مصرف انرژی بهتر است نیاز را بر اساس مقدار حداکثری برآورد کنید نه میانگین مصرف. می‌توانید برای انجام این کار از ابزاری به نام power meter استفاده کنید (مدل توصیه شده ما Kill A Watt با قیمت 20 دلار است).

حالا فرض کنید که یک ابزار نظارت بر مصرف برق روی سیستم خودتان نصب می‌کنید که کارت گرافیک قدیمی AMD Radeon R7 260X دارد. متوجه می‌شوید که هنگام اوج مصرف، سیستم حدود 380 وات مصرف می‌کند. با تحقیق و بررسی متوجه می‌شوید که اوج مصرف این گرافیک 220 وات است.
پس از آن با بررسی کارت‌های گرافیک مناسب بازی‌های 4K تصمیم به انتخاب گرافیک Zotac GeForce RTX 2060 Amp می‌گیرید. خود Zotac اعلام کرده که حداکثر مصرف برق این گرافیک 170 وات است اما در بررسی‌های آنلاین این رقم حدود 185 وات ذکر شده است. در هر صورت طبق این اعداد و ارقام کارت گرافیک جدید نسبت به گرافیک قبلی یعنی Radeon R7 260X نیروی بیشتری مصرف نمی‌کند.
حالا اگر ما سیستم را بدون کارت گرافیک بررسی می‌کردیم و اوج مصرف آن 170 وات بود، اضافه شدن گرافیک GeForce RTX 2060 Amp میزان مصرف انرژی را بیش از دو برابر می‌کرد. اگر سازنده کامپیوتر یک منبع تغذیه 300 واتی روی آن نصب کرده بود، این مصرف بیشتر از تنظیمات پیش فرض در نظر گرفته شده است و در نتیجه ممکن است هر از گاهی بیش از توان منبع تغذیه روی آن فشار ایجاد شود؛ در نتیجه این بخش از سیستم هم نیاز به آپگرید خواهد داشت.

نصب منبع تغذیه جدید
با مصرف 380 واتی، توصیه می‌کنیم که حداقل یک منبع تغذیه 500 واتی داشته باشید. هر چند نصب منبع تغذیه جدید کار سخت و پیچیده ای نیست اما نیاز به کمی زمان دارد و باید مطمئن شوید که ابعاد منبع جدید با قبلی یکسان باشد.

در بیشتر منابع تغذیه جدید از فرم فاکتور ATX پیروی شده که سایز و شکل استاندارد منبع تغذیه را تعیین می‌کند. در مجموع فقط کافیست ابعاد پاور جدید را بررسی کنید تا مطمئن شوید برای کیس کامپیوتر شما مناسب باشد. اما در مواردی نادر (بیشتر برای کامپیوترهای بیزنسی یا سیستم‌های خیلی فشرده) ممکن است منبع تغذیه اختصاصی و غیر ATX باشد یا از فرم فاکتور کوچکتر به نام SFX استفاده شده باشد. در چنین مواردی بهتر است از شرکت سازنده پرس و جو کنید تا متوجه شوید که چه گزینه‌هایی برای شما قابل استفاده هستند.
به غیر از مصرف برق، باید کانکتورهای برق هم از منبع تغذیه به کارت جدید متصل شوند. بهتر است پیش از خرید کارت جدید، کانکتورهای مورد نیاز آن را هم بررسی کنید. برخی کارت‌های قدیمی ممکن است هیچ کانکتوری نداشته باشند و برق مورد نیاز خود را از اسلات PCI Express دریافت کنند. اما به احتمال زیاد گرافیک جدید شما یک سوکت برق 6 یا 8 پینی دارد (یا هر دوی آنها).

اگر منبع برق سیستم شما پورت‌های لازم را نداشت، می‌توانید از تبدیل کانکتور استفاده کنید. اما با این حال عدم وجود کابل‌های مورد نیاز روی منبع تغذیه می‌تواند حاکی از این امر باشد که این منبع تغذیه برای تامین برق چنین کارتی طراحی نشده است. در تصویر بالا یک کانکتور برق گرافیک 6+2 را مشاهده می‌کنید.
توجه: اگر از ابتدا هیچ کارت گرافیکی روی سیستم شما نصب نشده، به احتمال زیاد سازنده آن منبع تغذیه ای برای آن نصب کرده که مخصوص سیستمی بدون کارت گرافیک قوی است. در این صورت بهتر است آپگرید منبع تغذیه را نیز مد نظر داشته باشید.

کنار گذاشتن کارت قدیمی
حالا با این فرض که منبع تغذیه مناسب را دارید و کارت گرافیک جدید شما آماده نصب است، وقت آن رسیده که درایورهای کارت قدیمی را حذف کنید. در صورتی که اطلاع ندارید سیستم شما از چه آداپتور گرافیکی استفاده می‌کند، می‌توانید نگاهی به Device Manager از Control Panel داشته باشید و قسمت Display adapters را بررسی کنید.

به این ترتیب سازنده گرافیک شما مشخص می‌شود. پس از آن می‌توانید راهنمای حذف نصب را از وبسایت شرکت سازنده دریافت کنید. برای انجام این کار می‌توانید بسته به مدل گرافیک خودتان از صفحات حذف نصب AMD، Intel یا Nvidia استفاده کنید.
پس از حذف درایور، کامپیوتر را خاموش کنید. کابل برق کامپیوتر را از منبع تغذیه بکشید، سپس سیستم را بچرخانید تا برق باقیمانده در آن تخلیه شود. تمام کابل‌های متصل به پنل پشت کامپیوتر را بکشید. در صورت نیاز با استفاده از یک پیچ گوشتی پنل کنار کیس را باز کنید.
اگر گرافیک مجزا روی سیستم شما نصب شده، آن را پیدا کنید و از سایر کارت‌ها تفکیک کنید (کارتی که مانیتور به آن وصل شده است). تمام کابل‌های متصل شده به گرافیک از منبع تغذیه کامپیوتر را بکشید. سپس پیچ‌های اتصال گرافیک به کیس را باز کنید.
احتمالاً اسلات PCI Express مادربورد که کارت گرافیک در آن نصب شده، مکانیزمی شبیه قفل پلاستیکی دارد.

برای آزاد شدن کارت باید این قفل را به سمت پایین یا پهلو بکشید (با توجه به طراحی متفاوت اهرم‌ها ممکن است نیاز باشد قفل را به یکی از این دو جهت بکشید).

به این ترتیب می‌توانید کارت را از اسلات بیرون بکشید و البته برای انجام این کار باید کارت را به آرامی تکان دهید (از جلو به عقب، هرگز کارت را به صورت پهلو به پهلو نکشید).

 نصب گرافیک جدید

و در نهایت آخرین مرحله، نصب کارت گرافیک جدید است که در تصاویر زیر کارت جدید GeForce RTX 2080 Ti را مشاهده می‌کنید.

کارت جدید را در اسلات PCI Express نصب کنید. اگر این کارت از کارت قبلی عریض تر باشد ممکن است نیاز باشد یکی از براکت‌های پشت کیس را باز کنید.

مطمئن شوید که گرافیک جدید بخوبی در اسلات قبلی نصب شده باشد و قفل اسلات با کانکتور PCB گرافیک درگیر شده باشد. سپس گرافیک را با پیچ‌هایی که قبلاً باز کردید محکم کنید.

همچنین بررسی کنید که خروجی‌های تصویر از پشت کیس قابل دسترسی باشند.

تمام کابل‌های لازم را به کانکتورهای برق کارت جدید متصل کنید. توجه کنید که بیشتر پاورهایی که برای کارت‌های PCI Express کابل برق دارند، کانکتورهای آنها به صورت 6+2 است که به سوکت‌های 6 یا 8 پینی قابل اتصال هستند. ما در این مثال به کانکتور 8 پین نیاز داریم.

حالا سیستم را به حالت قبل برگردانید. کاور کیس را نصب کنید و تمام کابل‌های کشیده شده را دوباره متصل کنید. اگر قبلاً برق مانیتور را به گرافیک داخلی CPU وصل کرده بودید، حالا باید کابل آن را به خروجی ویدیوی کارت وصل کنید نه خروجی که روی صفحه I/O مادربورد قرار دارد. حالا سیستم را روشن کنید.
سیستم سعی خواهد کرد که با گرافیک جدید بوت شود اما تا این لحظه درایوری نصب نشده بنابراین سیستم با رزولوشن پیش فرض بوت خواهد شد و تصویر کیفیت مطلوبی ندارد که این شرایط کاملاً طبیعی است. اگر همراه گرافیک جدید یک سی‌دی دریافت کردید، می‌توانید نرم‌افزار درایور را از روی آن نصب کنید.
یا می‌توانید جدیدترین درایورها را از وبسایت AMD و یا Nvidia دانلود کنید. می‌توانید از ابزارهای تشخیص خودکاری که هر دو کمپانی ارائه کرده اند استفاده کنید تا درایور مناسب به سرعت شناسایی و دانلود شود. همچنین در صورت اجرای آپدیت ویندوز 10، درایور مناسب به صورت خودکار نصب خواهد شد. برای دانلود این درایورها باید بیشتر صبر کنید چون فایل نصب کارت‌های گرافیک جدید حجیم تر است.
پس از نصب درایور، سیستم را ریبوت کنید و مطمئن شوید که می‌توانید تنظیمات رزولوشن مانیتور را روی حالت مناسب قرار دهید و کارت ویدیو به درستی در Device Manager شناسایی شده است. حالا می‌توانید برای مقایسه دوباره نرم‌افزار بنچمارک را اجرا کنید تا میزان بهبود را تشخیص دهید.

منبع : PCMAG